TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş’un iki gün önce yaptığı konuşma sosyal medyada gündem oldu. Kurtulmuş konuşmasında, Anayasa’nın 3’üncü maddesinin ‘değişebileceği’ sinyalini vermişti.
Kurtulmuş, “Bu devletin temeli millettir. Devlet, milletin işlerini iyi yönetmek amacıyla vardır. Örneğin, Anayasa’da ‘ Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür’ ifadesi, bu bakış açısından değiştirilmelidir. Zira devletin kendi ülkesi ya da milleti olamaz. Bu metin, ‘milletin gücü üzerine kurulan devlet anlayışı’ ile yeniden değerlendirilmesi gerektiğini düşünüyorum” diyerek Anayasa’nın 3. maddesine eleştiri getirmişti.
Kurtulmuş’un bu sözleri sosyal medyada tepki çekerken, İstanbul Barosu bir açıklama yaptı. Açıklamada, “Anayasa’nın ilk üç maddesi Cumhuriyet‘in temel taşıdır” denildi.
Açıklamanın tam metni şöyledir:
“Anayasamızın ‘Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür’ hükmünü barındıran 3. maddesi, 4. madde ile değiştirilemezlik koruması altındadır. Anayasanın değiştirilemez maddeleriyle tanımlanan bu anayasal kimlik, TBMM dahil hiçbir devlet organı tarafından anayasa normlarını kötüye kullanarak değiştirilemez.
Bu bölünmez bütünlük düzenlemesinin temeli, Erzurum Kongresi’nde ‘Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür’ ilkesiyle atılmıştır. Bu hüküm, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin ve onu kuran Türk Ulusunun birliğini ve bütünlüğünü ifade eden üniter devlet anlayışının bir sonucudur.
Bu hüküm sayesinde, kökeni, dini, mezhebi ne olursa olsun, Türkiye Cumhuriyeti Devleti altında bir arada yaşama iradesine sahip Türk Milleti, idarenin bütünlüğü ilkesine uygun olarak üniter devlet sistemiyle yönetilmektedir. Bu konuda atılacak herhangi bir geri adım, milli birlik ve beraberliğimize zarar verebilir ve ulus kavramından taviz verilmesi anlamına gelebilir.
Dahası, Anayasamızda belirtilen bu unsurlar çağdaş devleti tanımlar ve bu temel unsurlar üzerinde evrensel bir mutabakat bulunmaktadır. Bugüne kadar kabul edilen en uygun devlet tanımı şudur:
‘Devlet, belli bir milleti olan, belli bir ülkede yaşayan ve bir devlet gücü ile donatılmış insan topluluğudur.’
Unutulmamalıdır ki, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğü, başta laiklik olmak üzere Atatürk ilke ve devrimlerinin mihenk taşıdır ve anayasal bu düzenlemenin değiştirilmesi ne hukuken ne de fiilen mümkündür!”
Kaynak: CUMHURİYET
